الزامات انتخاب شهردار تهران

این روزها بحث انتخاب شهردار پایتخت به بحث داغ محافل شهری بدل شده است و گمانه زنی‌ها برای کاندیداهای این پست مهم در رسانه‌ها و فضای مجازی ادامه دارد اما فارغ از این مسائل آنچه حائز اهمیت است اداره مطلوبِ شهرداری تهران است زیرا مدیریت چنین نهاد اجرایی غیردولتی از بسیاری از وزارتخانه‌ها سخت‌تر است. شما در یک وزارتخانه می‌دانید که ذینفعان مشخص و محدودی را باید راضی کنید.اما در شهرداری تهران اینگونه نیست. شهردار تهران به واسطه استقرار پایتخت کشور در این شهر، باید همه مردم و نهادهای موجود در کشور را راضی نگه دارد. هم شهروندان عادی، هم بخش خصوصی، هم سازمان‌های مردم نهاد و هم دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی باید از عملکرد شهرداری تهران رضایت نسبی داشته باشند و به نظر من این موضوع در شرایط کنونی پُر رنگ‌تر شده است.
از طرفی شهردار آینده تهران باید از هنرِ مدیریت ذینفعان شهری برخوردار باشد و مدیرانی که از این توانایی برخوردار باشند معدودند، چرا که هنرِ مدیریت ذینفعان شهری اگرچه تا حدی ذاتی است، اما بخشی از آن به واسطه کسب تجربه و دانش مدیریت در سطوح عالی نظام تصمیم‌گیری کشور، اکتسابی است. بنابراین شورا باید به سمت انتخاب فردی برود که همه‌ این ویژگی‌ها را داشته باشد.
قطعاً برخی معیارها ثابت است و برخی معیارها حسب شرایط و اقتضائات تغییر می‌کند. مثلاً این‌که شهردار باید سابقه اجرایی قوی با تأکید بر فعالیت در امور شهری داشته باشد یا این‌که نیاز به تخصص کافی در مدیریت امور چند کارکردی و پیچیده مانند شهرداری داشته باشد، معیارهایی ثابتند. اما معیارهایی از جمله که شهردار لزوماً باید فرد حزبی باشد یا الزاماً باید وابستگی او به یک جریان سیاسی اثبات شده باشد، به زعم من در حال حاضر اولویت ندارد و روشن است که شورا گزینه‌ای را که به لحاظ فکری با خود همسو نباشد، انتخاب نخواهد کرد.
اما برخی معیارها که شاید در گذشته کمرنگ‌تر بودند، امروز باید پررنگ شوند. همانطور که اشاره کردم توانایی راضی نگه داشتنِ ذینفعان متعدد و متکثر شهری، امروز یک معیار اساسی در انتخاب شهردار تهران است. شهردار آینده تهران باید بتواند با نهادهای قدرت در شهر تهران تعامل داشته باشد و از این منظر توانایی تعامل با دستگاه‌های حاکمیتی و نهادهای قدرت، مهم‌ترین ویژگی است. شهرداری که از این ویژگی برخوردار باشد و بتواند در عمل هم آن را اجرایی کند، ثمرات زیادی خواهد داشت.
به عقیده من اگر شورا به سراغ گزینه‌ای مقتدر و توانا در زمینه تعامل با نهادهای حاکمیتی برود، انتخاب چنین فردی اولاً باعثِ افزایش محسوس کارآیی مدیریت شهری، ثانیاً باعث بهبود روابط سازمانی شهرداری تهران با دیگر دستگاهای ذی مدخل در امور شهری و ثالثاً منجر به بهبود روابط مدیریت شهری و جریان اصلاحات با نهادهای حاکمیتی خواهد شد.
البته نظر رسمی در این باره را طبعاً شورا یا سخنگوی آن باید ارائه کند. تا جایی که من می دانم گزینه‌هایی که در حال حاضر مطرح می‌شوند همه گمانه زنی هستند و به صورت رسمی با هیچ فردی برای تصدی این سِمت صحبت نشده است.
اما شورای شهر پنجم نشان داده که شهردار را فرآیندمحور انتخاب می‌کند. ابتدا باید فرآیند انتخاب شهردار توسط شورا مشخص شود، سپس گزینه‌های محتمل توسط اعضا معرفی شوند. بنابراین تا زمانی که شورا روی فرآیند به جمع بندی نرسد، پیش‌بینی گزینه‌های احتمالی و بررسی این‌که شانس کدامیک بیشتر یا کمتر است، موضوعیت ندارد.
پروانه مافی
نماینده مجلس شورای اسلامی